بررسی اختلالات گفتاری ناشی از شکاف کام، لکنت، اختلالات تلفظی و اختلال در خواندن و نوشتن بر عهده گفتار درمانگرهاست.خوب است بدانید که بیشتر بچه هایی که به Dyslexia مبتلا هستند، دیر به حرف می آیند آن ها پس از رفتن به مدرسه به خاطر کسب نکردن مهارت های لازم گفتاری نمی توانند همانند همسالان خود در مدرسه موفق باشند. آن ها اغلب نمی توانند کلمات را بخش کنند و تبحر کافی در گفتار و زبان ندارند. به همین دلیل بیشتر در یادگیری حروف و نوشتن کلمات دچار مشکل می شوند.گفتار درمانگرها همچنین می توانند به افرادی که از تارهای صوتی خود بد استفاده می کنند مثل راننده ها و معلمان کمک کنند. آن ها اغلب پس از ارجاع به متخصص گوش و حلق و بینی تحت درمان قرار می گیرند، اکثر این افراد دچار نودول تار صوتی یا پولیپ هستند که با تمرینات گفتاردرمانی قابل رفع است.گاهی اوقات هم در صورت بزرگ بودن سایز نودول بیمار نیاز به جراحی پیدا می کند.

بچه های کم شنوا اغلب چون صداها را نمی شنوند، صداها و محرک های صوتی را نمی شناسند و نمی دانند باید نسبت به آن ها واکنش نشان دهند. به این ترتیب پس از آمادگی اولیه برای شناسایی صداها و تمایز قائل شدن بین آن ها و تشخیص صداهای محیطی و گفتاری، گفتار درمانگر به کودک در تولید اصوات و ادای کلمات کمک می کند. اغلب این کودکان چون از محیط اطراف قادر به یادگیری نیستند از نظر جمله سازی و بیان کلمات و حروف مشکل دارند و گفتار درمانگر روی تمام اجزای زبان با آن ها کار می کند و تلاش می کند ارتباط کلامی کودک با اطراف را فراهم کند.

همچنین در مورد افراد بزرگسالی که در اثر سکته یا ضربه مغزی دچار مشکل گفتاری و یا درک گفتاری می شوند، برخلاف تصور عموم، خانواده ها باید به این افراد که فقط توانایی گفتاری و یا درک زبانی را از دست داده اند احترام بگذارند زیرا آن ها از نظر عقلی و درک و فهم دچار مشکل نشده اند. عامه مردم متاسفانه تصور می کنند فردی که دچار ضربه مغزی شده و توانایی زبانی اش را از دست داده حتما دچار ضایعات مغزی شده ،عقلش را هم از دست داده است. خوب است بدانید گفتار درمانگرها می توانند به این افراد کمک کنند و پس از ارزیابی اولیه تحت درمان قرار می گیرند. داشتن سواد و اطلاعات زبانی و پرحرف بودن می تواند به درمان این بیماران کمک شایانی کند.

بسیار مهم است که بدانیم برای این که بچه ها زودتر حرف بزنند باید با آن ها بیشتر حرف بزنیم. در واقع هرچه اطلاعات گفتاری و زبانی بیشتری به آن ها بدهیم محرک های بیشتری به مغز آن ها داده ایم. توصیه اکید ما این است که مادران هر قدر می توانند با بچه ها حرف بزنند حتی در دوران نوزادی، متاسفانه بسیاری از مادران فکر می کنند نوزاد چیزی نمی فهمد پس حرف زدن با او بیهوده است در صورتی که او با شنیدن حرف ها قادر به حرف زدن می شود.

بنابراین حرف زدن با کودک و ارائه محرک های کلامی مانند نوار و قصه های کودکان می تواند در توانایی گفتاری کودکان موثر باشد.